POLITICAL STANDPOINTS OF THE PRE-CONVOCATION SEJMIKS IN THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA IN 1733

The article investigates the position of pre-convocation povet sejmiks in the Grand Duchy of Lithuania regarding the selection of the king in 1733. The aim of the article is to establish the position of pre-convocation sejmiks in the Grand Duchy of Lithuania on major political issues and first of all on the candidature of the future monarch. It became possible to address this issue after a new collection of instructions to delegates from pre-convocation sejmiks of the Grand Duchy of Lithuania was found in the archive kept by the Kossowskie of Glogow in the Polish State Archives in Lodz. Of 24 instructions to delegates of the 1733 convocation sejm, we know 18. It was found on their basis that the Szlachta at the 13 pre-convocation sejmiks in the Grand Duchy of Lithuania spoke in favor of electing a “piast” as the future king. That actually meant supporting the candidacy of Stanislaw Leszczynski who was the leading “piast” candidate. The majority of pre-convocation povet sejmiks in 1733 supported him. At the remaining 5 pre-convocation sejmiks, the Szlachta did not support the election of a “piast” as the future king. Among these were Novogrudok and Minsk sejmiks. Later they will become centers of opposition to Stanislaw Leszczynski. This shows that Leszczynski’s opponents already formed the majority at pre-convocation sejmiks in these povets. Many pre-convocation sejmiks addressed the issue of abolishing the real estate tax imposed on the Szlachta of the Grand Duchy of Lithuania. The Szlachta of Lida, Troki, Grodno, Kovno, Zhmud, Minsk and, partially, of Mstislav requested to abolish this tax in thеir instructions; the Szhlachta of Brest even sent their ambassadors to the Primate, Teodor Potocki specifically on this question. Also the instructions to the delegates included particularistic requests from various noblemen of the Polish-Lithuanian Commonwealth: the Radzivils, Teodor Liubomirski and Jakub Sobieski.

sejmiks, Convocation Sejm, Szlachta, nobility, Interrex 1733–1735, sejm delegates, “piast”, king, Stanislaw I Leszczynski, Confederation

1. Ger’e V., Bor’ba za pol’skii prestol v 1733 godu [The Struggle for the Polish Throne in 1733], V tip. Gracheva, Moskow, RU, 1862.

2. Kantecki K., “Po zgonie Augusta II”, Przewodnik naukowy i literacki, 1877, pp. 673–688, 767–786, 865–887, 961– 989, 1057–1083.

3. Dygdała J., “Kwestia dysydencka w Rzeczypospolitej doby bezkrólewia 1733 roku”, Zapiski Historyczne, 1997, no. 62, Cz. 4, pp. 45–67.

4. Dygdała J., “Antystanisławowska i prosaska publicystyka doby bezkrólewia 1733 roku (dzieła, autorzy, rozpowszechnianie)”, Kwartalnik Historyczny, 2002, no. 109, zesz. 2, pp. 41–59.

5. Lisek A., “Postawa Radziwiłłów w okresie przedostatniego bezkrólewia i w pierwszych miesiącach wojny domowej (1733-1734)”, in Stępnik K. (ed.), Radziwiłłowie. Obrazy literackie. Biografie. Świadectwa historyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, PL, 2003, pp. 358–370.

6. Szklarska E., “Kwestia wykluczenia cudzoziemca od tronu na sejmie konwokacyjnym 1733 r.”, in Dumanowski J., Dybasia B., Mikulski K., Porazinski J. and Roszaka S. (ed.), Między Zachodem a wschodem. Studia ku czci profesora Jacka Staszewskiego. T. II, Toruń, PL, 2003, pp. 561–573.

7. Burba D., “Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės pasiuntinių veikla Abiejų Tautų Respublikos seimuose 1733–1736 m. politinio–karinio konflikto metu”, Parlamento studijos, 2006, no. 6, pp. 9–42.

8. Codzienne kłopoty, wielkie interesy i podwójna elekcja, wyd. Jerzy Dygdała, DiG, Warszawa, PL, 2012.

9. Matsuk A., “Position of the Noblemen and Szlachta of the Grand Duchy of Lithuania at the Beginning of Interrex Period of 1733”, Belaruski Gistarychny Chasopis [Belarusian Historical Journal], 2011, no. 7, pp. 3–10.

10. “Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego”, Lata 1733–1763, wyd. M. Zwierzykowski, Warszawa, PL, 2015, pp. 18–19.

11. Niedziela R., Pisma polityczne w okresie bezkrólewia i wojny o tron polski po śmierci Augusta II Mocnego (1733–1736), Kraków, PL, 2005.

12. Lietuvos valstybės istorijos archyvas (LVIA), SA 4748.

13. Lietuvos Mokslų Akademijos biblioteka (LMAB), F.139, B. 3605.

14. Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD), Archiwum Radziwiłłów (AR), Dział V, Sygn. 5408.

15. Arhiv vneshnej politiki Rosijskoj imperii [Archives of the Russian Empire Foreign Policy], F. 79, Op. 1, 1733 г., D.17.

16. LVIA, F. 598, B. 29.

17. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 63.

18. LVIA, SA 5957.

19. Natsyianal’ny Gistarychny arkhiў Belarusi [National Historical Archives of Belarus] (NGАB), F.1711, Vop.1, Sprava 24.

20. LVIA, F.1282, Op.1, B. 6106.

21. AGAD, AR, Dział V, Sygn. 17503, Cz. 5.

22. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 49.

23. LVIA, SA 15208.

24. LVIA, F. 1135, Op. 2, B. 112.

25. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 67.

26. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 58.

27. L’vivska naukova biblioteka Ukrainy im. V. Stefanika [Lviv National Scientific Library of Ukraine named after Vasyl Stefanyk], F. 103, Op. 1, Sprava 6571.

28. AGAD, AR, Dział V, Sygn. 18878.

29. NGAB, F. 1730, Vop. 1, Sprava 11.

30. Macuk A., “Szlachta województwa nowogródzkiego wobec elekcji Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III w 1733 r.”, Przegląd Historyczny, 2005, Z.1, pp. 40–60.

31. NGAB, F. 1737, Vop. 1, Sprava 31.

32. NGAB, F. 1705, Vop. 1, Sprava 50.

33. Akty, izdavaemye Vilenskoi arkheograficheskoi komissiei [Acts Published by the Vilnja Archeographical Commission], Т. 4, Tip. Gubernskogo Pravlenia, Vilno, RU, 1870.

34. L’vivska naukova biblioteka Ukrainy im. V. Stefanika [Lviv National Scientific Library of Ukraine named after Vasyl Stefanyk], F. 103, Op. 1, Sprava 6570.

35. AGAD, AR, Dział V, Sygn. 13899, Cz. 9.

36. LMAB, F. 139, B. 4002.

37. NGAB, F. 1733, Vop. 1, Sprava 31.

38. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 56.

39. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 64.

40. AGAD, AR, Dział V, Sygn. 5557.

41. LMAB, F. 139, B. 5092, Cz. 2.

42. NGAB, F. 1731, Vop. 1, Sprava 18.

43. “Dyariusz życia Ignacego Łopacińskiego”, Biblioteka Warszawska, 1855, T. III, pp. 393–425.

44. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 53.

45. NGAB, F. 1727, Vop. 1, Sprava 10.

46. LMAB, F. 17, B. 52.

47. Macuk A., “Mozyr Gentry during the Interrex Period of 1733–1735”, Gistarychna-Arhealagichny Zbornik [Historical and archaeological collection], 2015, Vyp.30, pp.75–82.

48. Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Kossowskich z Głogowy, Sygn. 54.

49. NGAB, F. 1878, Vop. 1, Sprava 2.

50. NGAB, F. 1869, Vop. 1, Sprava 2.

51. AGAD, Archiwum Roski, Sygn. LVIII/14.

52. NGAB, F. 1736, Vop. 1, Sprava 9.

53. AGAD, AR, Dział V, Sygn.2126.

54. AGAD, AR, Dział V, Sygn.13425.