Спартыўная дзейнасць Стралецкага саюза ў Заходняй Беларусі (1920–1930-я гг.)

Статья посвящена исследованию такой малоизученной в белорусской исторической науке проблеме, как деятельность Стрелецкого союза «Стрелец» по развитию физической культуры и спорта на территории Западной Беларуси в межвоенный период. Подчеркивается, что уставные документы союза объявляли работу в этой сфере одной из главных задач стрелецкой организации. Также отмечено, что после государственного переворота 1926 г. спортивная деятельность «Стрельца» начала получать всестороннюю поддержку польских властей, которые рассматривали ее в качестве важного компонента своей молодежной политики. Характеризуется проведение спортивной работы в Стрелецком союзе в ходе реализации военной подготовки его членов, а также деятельность стрелецких спортивных клубов и спортивных кружков при отрядах «Стрельца». Анализируется участие западнобелорусских подразделений Стрелецкого союза в подготовке и проведении разного рода спортивных мероприятий как местного, так и общегосударственного масштаба. Сделаны выводы о том, что Стрелецкий союз внес определенный вклад в развитие спорта на территории Западной Беларуси, наибольших успехов при этом добились стрельцы на Полесье и в Вильно. Вместе с тем по ряду объективных причин, прежде всего из-за тяжелого материального положения моло -дого поколения региона, спортивная деятельность стрелецкой организации не смогла приобрести по-настоящему массовый характер. Использован широкий спектр документальных и зарубежных историографических источников.

1. Małolepszy, E. Przyczynek do dziejów sportu ludności polskiej województw północno-wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej / E. Małolepszy // Przeglqd Polsko-Polonijny. - 2012. - № 3. - S. 313-328.

2. Malolepszy, Е. Kultura fizyczna i turystyka w wojewodztwie poleskim w latach 1921-1939. Zarys problematyki / Е. Malolepszy, T. Drozdek-Malolepsza // Bialoruskie Zeszyty Historyczne. - 2014. - № 41. - S. 126-142.

3. Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь (НАРБ). – Ф. 242 п. Прадстаўніцтва ЦК КПЗБ. Воп. 1. Спр. 483.

4. НАРБ. – Ф. 242 п. Прадстаўніцтва ЦК КПЗБ. Воп. 1. Спр. 465

5. Bogalecki, Т. Zwiqzek Strzelecki wobec slowianskich mniejszosci narodowych w II Rzeczypospolitej / T. Bogalecki // Przeglqd Historyczny. - 1995. - № 3-4. - S. 351-359.

6. Statut i regulaminy Zwiqzku Strzeleckiego. - Warszawa: Wydawnictwo Centralnego Instytutu Wydawniczego Zwiqzku Strzeleckiego, 1933. - 178 s.

7. Jablonowski, M. Wychowanie fizyczne i przysposobienie wojskowe w opiniach Jozefa Pilsudskiego 1926-1935 (wybrane zagadnienia) / M. Jablonowski // Echa Przeszlosci VI. - Olsztyn, 2005. - S. 107-118.

8. Dziemianko, Z. Przysposobienie wojskowe Zwiqzku Strzeleckiego w latach 1919-1939 / Z. Dziemianko // Przeglqd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczenstwa. - 2009. - № 2. - S. 57-63.

9. Дзяржаўны архіў Брэсцкай вобласці (ДАБВ). – Ф. 67 сч. Камандаванне акругі карпусоў № 9. – Воп. 2. – Спр. 197.

10. Tymczasowy program przysposobienia wojskowego w szkolach średnich, zawodowych i seminarjach nauczycielskich // Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. - 1923. - № 1. - S. 7-9.

11. Kurleto, M. Wychowanie fizyczne w Zwiqzku Strzeleckim / M. Kurleto // Strzelec. - 1933. - № 53. - S. 80-82.

12. ДАБВ. – Ф. 59 оц. Папячыцельства Брэсцкай школьнай акругі. – Воп. 2 оц. – Спр. 1052.

13. Statut Brzeskiego klubu sportowego “Strzelec”. - Brześć: Drukarnia Literacka, 1931. - 16 s.

14. Cichowicz, C. Jak pracuje Okręg Brześć nad Bugiem / C. Cichowicz // Strzelec. - 1936. - № 50-52. - S. 62-64.

15. Kawalec, Т. Okręgowe zawody sportowo-strzeleckie organizacji P.W. w Brześciu n/B. / Т. Kawalec // Strzelec. -1924. - № 19 - 20. - S. 19-22.

16. Ze zwiqzku Strzeleckiego // Kurjer Wilenski. - 1928. - 13 pazdziernika. - S. 3.

17. Wisniewski, К. О sporcie pieszym / K. Wisniewski // Stadjon. - 1929. - № 24. - S. 5.

18. Czaki, Т. Trzeci Marsz Szlakiem Kadrówki / Т. Czaki // Strzelec. - 1926. - № 31-33. - S. 4-19.

19. V-ty Marsz Szlakiem Kadrowki 6. VIII. 1928. - Warszawa: Drukarnia Panstwowa, 1928. - 244 s.

20. egulamin Marszu Strzeleckiego „Szlakiem Świteziańskim” Baranowicze – Nowogródek. – Nowogródek: Drukarnia Wydzialu Pow. w Nowogródku, 1930. - 16 s.

21. ronika // Życie Nowogródzkie. - 1927. - № 13. - 6 sierpnia. - S. 6.

22. Przebieg Marszu Szlakiem Świteziańskim // Życie Nowogródzkie. - 1927. - № 14. - S. 7-9.

23. Drugi Marsz Szlakiem Świteziańskim // Strzelec. - 1928. - № 31-32. - S. 28-30.

24. Ill Marsz Szlakiem Świteziańskim // Życie Nowogródzkie. – 1930. – 14 września. - S. 2.

25. Kurleto, M. Z życia sportowego okręgów Związku Strzeleckiego w r. 1937 / M. Kurleto // Strzelec. - 1938. - № 2. - S. 15-16.

26. Kurleto, M. Z życia sportowego okręgów Związku Zwiqzku Strzeleckiego w r. 1937 / M. Kurleto // Strzelec. - 1938. - № 3. -S. 12-13.

27. Strzelcy na ziemi Komendanta // Strzelec. - 1936. - № 50 - 52. - S. 105-109.

28. Gajl-Kot, A. Na pograniczu Rzeczypospolitej / A. Gajl-Kot // Strzelec. - 1936. - № 50-52. - S. 93-95.